Bebekler dişsiz doğar diye bilinir ancak aslında süt dişleri çenede yerlerini almış, diş etinin altında sürecekleri günü bekliyor olurlar. Ender vakalarda yeni doğmuş bebeğin bir kaç dişinin sürdüğü de görülmüştür.
Diş gelişimi, sürme zamanları ve sırası ile ilgili tecrübeli ebeveynlerin ve diş hekimlerinin bildikleri bir ezber vardır ancak çocuktan çocuğa küçük farklılıklar göstermesine çok da şaşırılmamalıdır.
Bebeğin beş ile altıncı aylar arasında ilk ön dişleri çıkmaya başlar ve üç yaşına doğru genelde süt dişlerinin sürmesi tamamlanmış olur. Üst ve alt çenelerde onar tane olmak üzere toplam süt diş sayısı yirmidir.
Diş sürmesi sırasında çocuklarda görülmesi muhtemel şeyler damaklarda ağrı, kaşınma, huzursuzluk hali, ateş ve iştah kaybı gibidir. Anne ve babalar anormal gördükleri şikayetleri diş hekimlerine, aile ya da çocuk hekimlerine danışabilirler. Diş sürmesine bağlı damaklardaki ağrıyı azaltmak için diş hekimi tarafından bir takım jeller önerilebilir.
Çocuklar da ağız bakımı ile ilgili bilinmesi gereken en temel şey, ağız bakımının yaşının olmadığı, bir diş bile olsa onun temizlenmesi gerektiğidir. Bu temizlik çocuk büyüdükce şekil değiştirir, sorumluk anne ile başlar, büyüdükçe çocuk da buna ortak olmaya başlar. Çocuk kaç yaşında olsun beslenme sonrası dişler güzelce temizlenmez ise dişlerin üzerinde bakteri plağı oluşur ve çürümeler başlar. Diş çürüklerin sebep olan besinler sadece şeker ve çikolata değildir, prensip olarak yenilen ne olursa olsun ağız hijyeni ihmal edilmemelidir. Çocuklar da ebeveynleri gibi 5-6 ayda bir diş hekimi konrtrolüne götürülmelidir.
Bebeklikten üç yaşa kadar, Her beslenme sonrası anne temiz bir gazlı bezi ıslatarak diş ve diş etlerini silmelidir. Çocuk büyüdükçe ve diş sayısı arttıkça anne macun kullanmadan diş fırçasını su ile ıslatarak dişleri temizlemeye başlayabilir.
Üç-dört yaşından itibaren yutkunmasını kontrol edebilen çocukların dişleri küçük miktarda (örneğin bir mercimek tanesi kadar) florürlü diş macunu ile fırçalanabilir. İlk zamanlarda diş fırçası annenin kontrolünde iken, zamanla çocuk kendisi fırçalamayı öğrenir, anne onun nasıl fırçaladığını kontrol eder, macunu yutmayıp tükürdüğünden emin olur. Yalancı meme ve parmak emme gibi alışkanlıklar 3-4 yaşından sonra bırakılmalıdır. Anne ve babaların yapıcı yönlendirmelerine ve çabalarına rağmen alışkanlığını bırakamayan çocuklar için diş hekiminin yardımına başvurulabilir. Böyle durumlarda uygulanabilen değişik alışkanlık kırıcı apareyler vardır.
6 yaşından itibaren süt dişleri düşüp kalıcı dişler sürmeye başlar. Bu ara geçiş dönemi bazı çocuklarda daha erken başlar iken bazılarında da daha geç olur. Süt dişi yerrine daimi diş değişimi ilk olarak genelde alt ön kesici dişler ile başlar. Alt ön daimi dişlerin, süt dişlerinin altından değil de dil tarafından arkadan sürmesi çoğunlukla aileler tarafından yadırganır fakat bu durum doğal büyüme ve gelişim mekanizmaları ile düzelir. Aileler yine de şüphelendikleri durumları diş hekimine danışabilirler.
İlk daimi azı dişi olan altı yaş dişi, altı yaş civarında ikinci süt azı dişinin arkasından (Orta hattan sayıldığında arkada altıncı diş olacak şekilde) sürer. Altı numaralı azı dişleri genelde aileler tarafından süt dişleri ile karıştırılır ve bakımına gereken önem gösterilmez. İşte bu sebeple erken yaşlarda en çok çekilen daimi dişler bu dişlerdir. Bu yaşlarda diş ipi kullanımına başlanabilir.
Çocuklarda diş tedavileri:
Diş çürümelerini önlemek adına diş hekimi tarafından lokal flor uygulaması yapılabilir. Bu uygulama diş yüzeyinden mineral kayıplarını önlemeye yardımcı olur. Fissür örtücü dolgularla yeni sürmüş dişlerin çiğneyici yüzeylerindeki girintiler ve oluklar kapatılarak çürükler başlamadan önlenmeye çalışılır. Dişler yeni sürdükleri dönemde çürümeye daha yatkın oldukları için bu safhada yapılacak tedaviler daha etkili ve başarılı olur.
Özellikle erken yaşta başlayan süt dişi çürükleri büyümeden tedavi edilmelidir. Tedavi edilmeyen küçük çürükler büyüyerek ilerde ağrıyarak daha ciddi ve durumlara yol açar.Süt dişlerine yapılan dolguların çocuğun diş gelişimine ve alttan gelen daimi dişlerine bir zararı olmaz.
Büyük çürüklü, ağrı yapan bir süt dişi eğer değişim zamanı daha gelmedi ise kuafaj, kanal tedavisi, amputasyon gibi tedavilerle iyileştirilmeye çalışılır. Çekim en son seçenek olmalıdır. Süt dişlerinin zamanından önce çekimi, komşu dişlerin çekim bölgesine doğru kayması, alttan gelecek dişin yer bulamaması ve çapraşıklık gibi problemlere yol açabilir. Tedavisi mümkün olmayan bir süt dişinin erken çekimi durumunda hekim tarafından sabit ya da hareketli yer tutucu alternatifleri değerlendirilebilir.